Όταν η γυναίκα γίνεται μαμά και όταν η μαμά παύει να είναι γυναίκα…

Mother and Child
Pablo Picasso 1922

Με τον ερχομό ενός μωρού η γυναίκα βιώνει μια πληθώρα συναισθημάτων όχι όμως μόνο ευχάριστα και αποδεκτά συναισθήματα αλλά και συναισθήματα άσχημα που πολλές φορές ντρέπεται να εκμυστηρευτεί. Η μητρότητα είναι πραγματικά μια μοναδική εμπειρία, πέρα όμως από την ευτυχία και την συγκίνηση, υπάρχει και η κούραση, η εξάντληση και τα προβλήματα.

Ο πρώτος χρόνος της γυναίκας ως μητέρα περνάει με θηλασμό, λίγες ώρες ύπνου, άγχος, αγωνία γιατί αντιμετωπίζει καταστάσεις που δεν ξέρει και άλλα πολλά (οι μπαμπάδες ας μας συγχωρήσουν αλλά σε αυτό το άρθρο μιλάμε μόνο για την μητέρα γυναίκα, ξέρουμε όμως ότι υπάρχουν και πολλοί υποστηρικτικοί μπαμπάδες ή και άντρες-μαμάδες). Μάλιστα τον πρώτο καιρό ούτως η άλλως το ένστικτο, οι ορμόνες και το σώμα της γυναίκας είναι στραμμένα στην φροντίδα και την επιβίωση του μωρού.

Ο δεύτερος και τρίτος χρόνος είναι διαφορετικός γιατί το μωρό επικοινωνεί περισσότερο με την μητέρα και αλληλεπιδρά μαζί της. Πλέον και η μητέρα νιώθει ότι μπορεί να ξεκλέψει και λίγο χρόνο για τον εαυτό της, τα πράγματα όμως δεν είναι πιο εύκολα, το μωρό ξεκινά να περπατά να αλληλεπιδρά στον χώρο, κοιμάται λιγότερο από ότι παλιά, η διατροφή εμπλουτίζεται, χρειάζεται εκπαίδευση για την τουαλέτα και τελικά πάλι χρόνος δεν υπάρχει.

Πολλές γυναίκες με τύψεις και ενοχές εξομολογούνται ότι έχουν φωνάξει στο μωρό, έχουν μιλήσει άσχημα, έχουν θυμώσει, αλλά και πιο ακραία συναισθήματα όπως να μην θέλουν να το δουν, αλλά και επιθετικά-εκδικητικά συναισθήματα ή σκέψεις. Από την άλλη αναφέρουν και σκέψεις μην πάθει κακό σε υπερβολικό βαθμό, υπερπροστασία, παρανοϊκές σκέψεις για άτομα που τα φροντίζουν μην τους κάνουν κακό, αδυναμία αποχωρισμού, φοβίες. Και όμως αυτή είναι η πληθώρα συναισθημάτων για όλες τις μαμάδες. Και η αλήθεια είναι ότι η ισορροπία σε όλους αυτούς τους ρόλους, μαμά-γυναίκα-σύντροφος, νοικοκυρά, εργαζόμενη κ.α. είναι δύσκολη αλλά εφικτή αναγνωρίζοντας ότι ανα περίοδο κάποιος ρόλος θα έχει προτεραιότητα.

Είναι πολύ σημαντικό η μητέρα να μην ξεχάσει και τον γυναικείο της ρόλο, και την εξέλιξή της ως άνθρωπος. Η μητρότητα είναι το ένα της κομμάτι, το οιδιπόδειο, το άγχος αποχωρισμού, δεν αφορούν μόνο τον ένα πόλο το παιδί αλλά και την μαμά. Πολλές γυναίκες με την μητρότητα ξεχνούν τον ρόλο της γυναίκας, τον χρόνο στον εαυτό τους. Κάποιες ενοχικά διεκδικούν χρόνο ενώ άλλες εξακολουθούν να υποστηρίζουν ότι μόνο η μητρότητα είναι αρκετή για να νιώθουν καλά. Πράγματι, μια γυναίκα για τους δικούς της λόγους μπορεί να νιώθει καλά μόνο με τον ρόλο της μητέρας όμως αυτό δεν σημαίνει ότι ωφελεί το παιδί. Ειδικά στην σχέση μητέρας γιου είναι πολύ σημαντικό ο διαχωρισμός τους και η αναγνώριση ότι η μητέρα είναι μια γυναίκα με σεξουαλικότητα ως προς έναν άλλον άντρα(τον πατέρα), με τον δικό της χρόνο αλλά παράλληλα είναι και η μητέρα που θα είναι πάντα εκεί. Και το κορίτσι θέλει ένα πρότυπο γυναίκας και αυτή είναι η μητέρα, η μητέρα θύμα, που δεν έκανε ποτέ αυτά που ήθελε είναι ένα τρομακτικό παράδειγμα για το κορίτσι που όταν θα μεγαλώσει η σκέψη της μητρότητας θα την τρομάξει.

Η Δήμητρα 31 ετών αποφεύγει τις, σχέσεις με το άλλο φύλο, μένει ακόμα με τους γονείς της, αποφεύγει τις ευθύνες και την ενηλικίωσή της, ενώ σε αυτή την ηλικία έχοντας αποφοιτήσει από μια σχολή οικονομικών, ανακάλυψε ότι πάντα ήθελε να γίνει τραγουδίστρια. Η Δήμητρα φοβάται την μητρότητα, την σεξουαλική επαφή και την εγγύτητα, φοβάται να πάρει την ζωή στα χέρια της και σε όλα τα επίπεδα βρίσκεται σε ένα πότε νηπιακό πότε εφηβικό στάδιο. Η μητέρα της έχοντας 2 παιδιά και έναν άντρα που δεν μπορεί να αναλάβει πολλές ευθύνες, είναι η κολώνα του σπιτιού, αυτή που τρέχει για όλα τα ζητήματα αλλά και η γυναίκα που παραγκώνισε την σεξουαλικότητά της και δεν ακολούθησε τις σπουδές που ήθελε. Η μητέρα της Δήμητρας είναι μια πολύ καλή φροντιστική μάνα, ξεχνώντας όμως την προσωπική της εξέλιξη και την γυναικεία φύση της και περιόρισε την ζωή της μεγαλώνοντας 2 παιδιά. Αντίστοιχα βλέπουμε και τον Θανάση που δεν μπορεί να αποχωριστεί την μητέρα του αφού από τα 5 του που έχασε τον πατέρα του μέχρι και τα 16 κοιμούνται μαζί, τώρα είναι 25 ετών, δεν μπαίνει σε μακρόχρονες σχέσείς γιατί δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας σχέσης, ενώ παραδέχεται ότι νιώθει ενοχές να περνάει χρόνο με άλλη γυναίκα εκτός από την μητέρα του. Όταν στα 12 του η μητέρα του ήθελε να ξαναπαντρευτεί ο Θανάσης άρχισε να έχει επιθετική και παραβατική συμπεριφορά με αποτέλεσμα να έχει και ένα σοβαρό ατύχημα. Το οιδιπόδειο σε αυτήν την σχέση δεν έχει ακόμα λυθεί ενώ ο Θανάσης φαίνεται να έχει αναπληρώσει φαντασιωτικά τον πατέρα του.

Αυτές δεν είναι σπάνιες περιπτώσεις και είναι σύνηθες η προσπάθεια την μητέρας να βρει χρόνο για τον εαυτό της να συναντά εμπόδια είτε από τον άντρα της είτε από τους συγγενείς που της περνούν το μήνυμα ότι εμείς τα μεγαλώσαμε τα παιδιά μας και θυσιαστήκαμε, τώρα είναι η σειρά σου.

Σύμφωνα με τον Lichtenberg υπάρχουν 5 διαφορετικές κατηγορίες αναγκών:

Οι φυσιολογικές ανάγκες του οργανισμού, πχ όταν το παιδί πεινάει, διψάει, κρυώνει κλπ. κλαίει για να το εκφράσει.

Οι συναισθηματικές ανάγκες και η ανάγκη του να ανήκει κάπου όπως η ανάγκη του πλαισίου, της ασφάλειας και της φροντίδας, της στοργής, του χαδιού κλπ.

Οι ανάγκες αυτονομίας και εκδήλωσης της προσωπικότητας, η ανάγκη να εξερευνήσει, να εκφράσει την επιθυμία του κλπ.

Η ανάγκη να διαφωνήσει και να εκφράσει δυσαρέσκεια.

Οι σεξουαλικές ανάγκες και οι ανάγκες των αισθήσεων που αρχίζουν από την βρεφική ηλικία.

Επομένως προκειμένου να χτίσουμε την ατομικότητά μας έχουμε τόσο συναισθηματικές ανάγκες (ανήκειν) όσο και ανάγκες αυτονομίας-απομάκρυνσης, ώστε να συνειδητοποιήσουμε τον εαυτό μας. Αυτές οι αντίθετες ανάγκες και η ένταση ανάμεσά τους συμβάλλουν στην δημιουργία της ατομικότητάς μας, η επιλογή της μιας κατηγορίας αναγκών εις βάρος της άλλης εκμηδενίζει την ατομικότητα μέσα στην σχέση και προκειμένου να υπάρξουμε ως μονάδα χρειαζόμαστε και την συμβολή του άλλου και της ομάδας, όμως για να παραμείνει η ομάδα ζωντανή χρειάζεται την ατομικότητά μας.

Έτσι και το παιδί έχει ανάγκη την μητέρα του για να διαμορφωθεί αλλά πρέπει να μπορεί ασφαλώς να απομακρυνθεί από αυτήν προκειμένου να γίνει άντρας/γυναίκα. Με τον ίδιο τρόπο η γυναίκα οφείλει να κάνει προσωπικές θυσίες προκειμένου να γίνει μητέρα αλλά πρέπει να βγει και από τον μητρικό της ρόλο για να ξαναγίνει γυναίκα και να συνεχίσει την προσωπική της εξέλιξη. Για την γυναίκα που έχει ταυτιστεί εντελώς με τον μητρικό ρόλο η καταστολή των αναγκών της προσωπικότητάς της θα έχει ως αποτέλεσμα η αυτονομία των παιδιών της να φαντάζει απειλή αφού η απομάκρυνσή τους θα σήμαινε για εκείνη απώλεια της μοναδικής της ταυτότητας ως μάνα. Το σημαντικό είναι ότι αν τσακίσουμε τα φτερά της προσωπικής μας έκφρασης, υπάρχουν πολλές πιθανότητες να τσακίσουμε και τα φτερά αυτών που εξαρτώνται από μας. Οι κύριες μορφές έκφρασης που μπορεί να πάρει η μονοδιάστατη μητρική σκιά, αν δεν συνειδητοποιηθούν είναι ο ναρκισσισμός, η τελειομανία, η υπερπροστασία, η βία και η ενοχοποίηση.

Βιβλιογραφία: Guy Corneau Υπάρχει ευτυχισμένος έρωτας; Τι μας εμποδίζει να απολαύσουμε την ερωτική μας σχέση.

Όταν γυναίκα γίνεται μαμά και όταν μαμά παύει είναι γυναίκα… Αθήνα διάσχιση αυτοεκτίμηση φαντασιώσεις ψυχοθεραπεία φόβος κέντρο ψυχοθεραπείας γνωσιακή αναπτυξιακή ψυχολόγοι αναλυτική κατάθλιψη διάχυτη δυσκολίες άγχος σχέσεις βουλιμία εγκατάλειψη μετρό αυτοπραγμάτωση χαμηλή θανάτου συμβουλευτική ψυχολόγος προβλήματα ανορεξία αυτογνωσία φοβίες συναισθήματα κενό συνεδρίες νευρική γονέων ραντεβού ψυχοθεραπεύτρια προσέγγιση Ακρόπολη πανικού ψυχοθεραπευτής συμπεριφοράς ψυχολογία διαταραχή κρίσειςΌταν γυναίκα γίνεται μαμά και όταν μαμά παύει είναι γυναίκα… κενό συνεδρίες ανορεξία συμβουλευτική ψυχολόγος εγκατάλειψη φόβος γνωσιακή βουλιμία δυσκολίες αυτογνωσία μετρό θανάτου ψυχολόγοι ψυχοθεραπεύτρια συναισθήματα προβλήματα ψυχοθεραπείας φοβίες ψυχοθεραπευτής προσέγγιση συμπεριφοράς ραντεβού Αθήνα νευρική γονέων φαντασιώσεις Ακρόπολη ψυχολογία κρίσεις άγχος διαταραχή διάσχιση χαμηλή αναπτυξιακή κατάθλιψη ψυχοθεραπεία διάχυτη αυτοεκτίμηση σχέσεις αυτοπραγμάτωση αναλυτική κέντρο πανικού Όταν γυναίκα γίνεται μαμά και όταν μαμά παύει είναι γυναίκα… γονέων δυσκολίες συμπεριφοράς πανικού αυτογνωσία διαταραχή ψυχοθεραπείας φόβος συνεδρίες ψυχολόγοι αναλυτική φαντασιώσεις Αθήνα εγκατάλειψη μετρό φοβίες ψυχοθεραπεία συναισθήματα νευρική γνωσιακή ψυχοθεραπεύτρια θανάτου αναπτυξιακή αυτοεκτίμηση προσέγγιση κρίσεις συμβουλευτική διάσχιση κατάθλιψη αυτοπραγμάτωση άγχος Ακρόπολη κέντρο κενό βουλιμία ανορεξία ψυχολογία διάχυτη σχέσεις ραντεβού ψυχοθεραπευτής προβλήματα ψυχολόγος χαμηλή Όταν γυναίκα γίνεται μαμά και όταν μαμά παύει είναι γυναίκα… ψυχοθεραπεία πανικού μετρό συμβουλευτική φόβος ψυχοθεραπευτής διάσχιση αυτοπραγμάτωση συνεδρίες γονέων αυτογνωσία ψυχοθεραπείας βουλιμία κατάθλιψη ψυχολόγοι κενό προβλήματα Αθήνα άγχος φαντασιώσεις διαταραχή ανορεξία θανάτου αναλυτική γνωσιακή εγκατάλειψη φοβίες ραντεβού συμπεριφοράς διάχυτη σχέσεις ψυχολόγος δυσκολίες Ακρόπολη συναισθήματα ψυχοθεραπεύτρια κέντρο προσέγγιση αυτοεκτίμηση νευρική αναπτυξιακή κρίσεις χαμηλή ψυχολογία Όταν γυναίκα γίνεται μαμά και όταν μαμά παύει είναι γυναίκα… διάσχιση Αθήνα αυτογνωσία δυσκολίες διάχυτη κενό ανορεξία αναλυτική αυτοπραγμάτωση βουλιμία συναισθήματα θανάτου κατάθλιψη άγχος κέντρο ψυχολογία σχέσεις συνεδρίες γονέων κρίσεις φοβίες ψυχολόγοι αυτοεκτίμηση εγκατάλειψη διαταραχή ψυχοθεραπείας ραντεβού ψυχοθεραπεία ψυχοθεραπευτής πανικού φαντασιώσεις νευρική ψυχοθεραπεύτρια προβλήματα γνωσιακή μετρό συμβουλευτική χαμηλή ψυχολόγος συμπεριφοράς Ακρόπολη προσέγγιση φόβος αναπτυξιακή Όταν γυναίκα γίνεται μαμά και όταν μαμά παύει είναι γυναίκα… διάσχιση κενό ανορεξία αυτογνωσία γονέων συμπεριφοράς προσέγγιση δυσκολίες φόβος προβλήματα ψυχολογία φοβίες θανάτου Ακρόπολη ψυχοθεραπείας χαμηλή κατάθλιψη σχέσεις γνωσιακή ψυχοθεραπευτής αυτοπραγμάτωση Αθήνα διάχυτη συνεδρίες εγκατάλειψη μετρό κέντρο ψυχολόγος αναπτυξιακή συναισθήματα αναλυτική διαταραχή βουλιμία αυτοεκτίμηση συμβουλευτική φαντασιώσεις πανικού άγχος ψυχοθεραπεία ψυχολόγοι κρίσεις ψυχοθεραπεύτρια νευρική ραντεβού