Όταν η γυναίκα γίνεται μαμά και όταν η μαμά παύει να είναι γυναίκα…

Mother and Child
Pablo Picasso 1922

Με τον ερχομό ενός μωρού η γυναίκα βιώνει μια πληθώρα συναισθημάτων όχι όμως μόνο ευχάριστα και αποδεκτά συναισθήματα αλλά και συναισθήματα άσχημα που πολλές φορές ντρέπεται να εκμυστηρευτεί. Η μητρότητα είναι πραγματικά μια μοναδική εμπειρία, πέρα όμως από την ευτυχία και την συγκίνηση, υπάρχει και η κούραση, η εξάντληση και τα προβλήματα.

Ο πρώτος χρόνος της γυναίκας ως μητέρα περνάει με θηλασμό, λίγες ώρες ύπνου, άγχος, αγωνία γιατί αντιμετωπίζει καταστάσεις που δεν ξέρει και άλλα πολλά (οι μπαμπάδες ας μας συγχωρήσουν αλλά σε αυτό το άρθρο μιλάμε μόνο για την μητέρα γυναίκα, ξέρουμε όμως ότι υπάρχουν και πολλοί υποστηρικτικοί μπαμπάδες ή και άντρες-μαμάδες). Μάλιστα τον πρώτο καιρό ούτως η άλλως το ένστικτο, οι ορμόνες και το σώμα της γυναίκας είναι στραμμένα στην φροντίδα και την επιβίωση του μωρού.

Ο δεύτερος και τρίτος χρόνος είναι διαφορετικός γιατί το μωρό επικοινωνεί περισσότερο με την μητέρα και αλληλεπιδρά μαζί της. Πλέον και η μητέρα νιώθει ότι μπορεί να ξεκλέψει και λίγο χρόνο για τον εαυτό της, τα πράγματα όμως δεν είναι πιο εύκολα, το μωρό ξεκινά να περπατά να αλληλεπιδρά στον χώρο, κοιμάται λιγότερο από ότι παλιά, η διατροφή εμπλουτίζεται, χρειάζεται εκπαίδευση για την τουαλέτα και τελικά πάλι χρόνος δεν υπάρχει.

Πολλές γυναίκες με τύψεις και ενοχές εξομολογούνται ότι έχουν φωνάξει στο μωρό, έχουν μιλήσει άσχημα, έχουν θυμώσει, αλλά και πιο ακραία συναισθήματα όπως να μην θέλουν να το δουν, αλλά και επιθετικά-εκδικητικά συναισθήματα ή σκέψεις. Από την άλλη αναφέρουν και σκέψεις μην πάθει κακό σε υπερβολικό βαθμό, υπερπροστασία, παρανοϊκές σκέψεις για άτομα που τα φροντίζουν μην τους κάνουν κακό, αδυναμία αποχωρισμού, φοβίες. Και όμως αυτή είναι η πληθώρα συναισθημάτων για όλες τις μαμάδες. Και η αλήθεια είναι ότι η ισορροπία σε όλους αυτούς τους ρόλους, μαμά-γυναίκα-σύντροφος, νοικοκυρά, εργαζόμενη κ.α. είναι δύσκολη αλλά εφικτή αναγνωρίζοντας ότι ανα περίοδο κάποιος ρόλος θα έχει προτεραιότητα.

Είναι πολύ σημαντικό η μητέρα να μην ξεχάσει και τον γυναικείο της ρόλο, και την εξέλιξή της ως άνθρωπος. Η μητρότητα είναι το ένα της κομμάτι, το οιδιπόδειο, το άγχος αποχωρισμού, δεν αφορούν μόνο τον ένα πόλο το παιδί αλλά και την μαμά. Πολλές γυναίκες με την μητρότητα ξεχνούν τον ρόλο της γυναίκας, τον χρόνο στον εαυτό τους. Κάποιες ενοχικά διεκδικούν χρόνο ενώ άλλες εξακολουθούν να υποστηρίζουν ότι μόνο η μητρότητα είναι αρκετή για να νιώθουν καλά. Πράγματι, μια γυναίκα για τους δικούς της λόγους μπορεί να νιώθει καλά μόνο με τον ρόλο της μητέρας όμως αυτό δεν σημαίνει ότι ωφελεί το παιδί. Ειδικά στην σχέση μητέρας γιου είναι πολύ σημαντικό ο διαχωρισμός τους και η αναγνώριση ότι η μητέρα είναι μια γυναίκα με σεξουαλικότητα ως προς έναν άλλον άντρα(τον πατέρα), με τον δικό της χρόνο αλλά παράλληλα είναι και η μητέρα που θα είναι πάντα εκεί. Και το κορίτσι θέλει ένα πρότυπο γυναίκας και αυτή είναι η μητέρα, η μητέρα θύμα, που δεν έκανε ποτέ αυτά που ήθελε είναι ένα τρομακτικό παράδειγμα για το κορίτσι που όταν θα μεγαλώσει η σκέψη της μητρότητας θα την τρομάξει.

Η Δήμητρα 31 ετών αποφεύγει τις, σχέσεις με το άλλο φύλο, μένει ακόμα με τους γονείς της, αποφεύγει τις ευθύνες και την ενηλικίωσή της, ενώ σε αυτή την ηλικία έχοντας αποφοιτήσει από μια σχολή οικονομικών, ανακάλυψε ότι πάντα ήθελε να γίνει τραγουδίστρια. Η Δήμητρα φοβάται την μητρότητα, την σεξουαλική επαφή και την εγγύτητα, φοβάται να πάρει την ζωή στα χέρια της και σε όλα τα επίπεδα βρίσκεται σε ένα πότε νηπιακό πότε εφηβικό στάδιο. Η μητέρα της έχοντας 2 παιδιά και έναν άντρα που δεν μπορεί να αναλάβει πολλές ευθύνες, είναι η κολώνα του σπιτιού, αυτή που τρέχει για όλα τα ζητήματα αλλά και η γυναίκα που παραγκώνισε την σεξουαλικότητά της και δεν ακολούθησε τις σπουδές που ήθελε. Η μητέρα της Δήμητρας είναι μια πολύ καλή φροντιστική μάνα, ξεχνώντας όμως την προσωπική της εξέλιξη και την γυναικεία φύση της και περιόρισε την ζωή της μεγαλώνοντας 2 παιδιά. Αντίστοιχα βλέπουμε και τον Θανάση που δεν μπορεί να αποχωριστεί την μητέρα του αφού από τα 5 του που έχασε τον πατέρα του μέχρι και τα 16 κοιμούνται μαζί, τώρα είναι 25 ετών, δεν μπαίνει σε μακρόχρονες σχέσείς γιατί δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας σχέσης, ενώ παραδέχεται ότι νιώθει ενοχές να περνάει χρόνο με άλλη γυναίκα εκτός από την μητέρα του. Όταν στα 12 του η μητέρα του ήθελε να ξαναπαντρευτεί ο Θανάσης άρχισε να έχει επιθετική και παραβατική συμπεριφορά με αποτέλεσμα να έχει και ένα σοβαρό ατύχημα. Το οιδιπόδειο σε αυτήν την σχέση δεν έχει ακόμα λυθεί ενώ ο Θανάσης φαίνεται να έχει αναπληρώσει φαντασιωτικά τον πατέρα του.

Αυτές δεν είναι σπάνιες περιπτώσεις και είναι σύνηθες η προσπάθεια την μητέρας να βρει χρόνο για τον εαυτό της να συναντά εμπόδια είτε από τον άντρα της είτε από τους συγγενείς που της περνούν το μήνυμα ότι εμείς τα μεγαλώσαμε τα παιδιά μας και θυσιαστήκαμε, τώρα είναι η σειρά σου.

Σύμφωνα με τον Lichtenberg υπάρχουν 5 διαφορετικές κατηγορίες αναγκών:

Οι φυσιολογικές ανάγκες του οργανισμού, πχ όταν το παιδί πεινάει, διψάει, κρυώνει κλπ. κλαίει για να το εκφράσει.

Οι συναισθηματικές ανάγκες και η ανάγκη του να ανήκει κάπου όπως η ανάγκη του πλαισίου, της ασφάλειας και της φροντίδας, της στοργής, του χαδιού κλπ.

Οι ανάγκες αυτονομίας και εκδήλωσης της προσωπικότητας, η ανάγκη να εξερευνήσει, να εκφράσει την επιθυμία του κλπ.

Η ανάγκη να διαφωνήσει και να εκφράσει δυσαρέσκεια.

Οι σεξουαλικές ανάγκες και οι ανάγκες των αισθήσεων που αρχίζουν από την βρεφική ηλικία.

Επομένως προκειμένου να χτίσουμε την ατομικότητά μας έχουμε τόσο συναισθηματικές ανάγκες (ανήκειν) όσο και ανάγκες αυτονομίας-απομάκρυνσης, ώστε να συνειδητοποιήσουμε τον εαυτό μας. Αυτές οι αντίθετες ανάγκες και η ένταση ανάμεσά τους συμβάλλουν στην δημιουργία της ατομικότητάς μας, η επιλογή της μιας κατηγορίας αναγκών εις βάρος της άλλης εκμηδενίζει την ατομικότητα μέσα στην σχέση και προκειμένου να υπάρξουμε ως μονάδα χρειαζόμαστε και την συμβολή του άλλου και της ομάδας, όμως για να παραμείνει η ομάδα ζωντανή χρειάζεται την ατομικότητά μας.

Έτσι και το παιδί έχει ανάγκη την μητέρα του για να διαμορφωθεί αλλά πρέπει να μπορεί ασφαλώς να απομακρυνθεί από αυτήν προκειμένου να γίνει άντρας/γυναίκα. Με τον ίδιο τρόπο η γυναίκα οφείλει να κάνει προσωπικές θυσίες προκειμένου να γίνει μητέρα αλλά πρέπει να βγει και από τον μητρικό της ρόλο για να ξαναγίνει γυναίκα και να συνεχίσει την προσωπική της εξέλιξη. Για την γυναίκα που έχει ταυτιστεί εντελώς με τον μητρικό ρόλο η καταστολή των αναγκών της προσωπικότητάς της θα έχει ως αποτέλεσμα η αυτονομία των παιδιών της να φαντάζει απειλή αφού η απομάκρυνσή τους θα σήμαινε για εκείνη απώλεια της μοναδικής της ταυτότητας ως μάνα. Το σημαντικό είναι ότι αν τσακίσουμε τα φτερά της προσωπικής μας έκφρασης, υπάρχουν πολλές πιθανότητες να τσακίσουμε και τα φτερά αυτών που εξαρτώνται από μας. Οι κύριες μορφές έκφρασης που μπορεί να πάρει η μονοδιάστατη μητρική σκιά, αν δεν συνειδητοποιηθούν είναι ο ναρκισσισμός, η τελειομανία, η υπερπροστασία, η βία και η ενοχοποίηση.

Βιβλιογραφία: Guy Corneau Υπάρχει ευτυχισμένος έρωτας; Τι μας εμποδίζει να απολαύσουμε την ερωτική μας σχέση.

Όταν γυναίκα γίνεται μαμά και όταν μαμά παύει είναι γυναίκα… αυτοπραγμάτωση χαμηλή αυτογνωσία κενό μετρό κέντρο γονέων κρίσεις Ακρόπολη διάχυτη συνεδρίες ανορεξία αναλυτική Αθήνα εγκατάλειψη άγχος ψυχοθεραπεία θανάτου συμπεριφοράς αυτοεκτίμηση ψυχοθεραπείας ψυχολόγοι φαντασιώσεις φόβος πανικού ψυχολόγος ψυχοθεραπευτής προβλήματα ψυχοθεραπεύτρια γνωσιακή συμβουλευτική διαταραχή κατάθλιψη σχέσεις ραντεβού διάσχιση δυσκολίες συναισθήματα αναπτυξιακή βουλιμία νευρική φοβίες προσέγγιση ψυχολογίαΌταν γυναίκα γίνεται μαμά και όταν μαμά παύει είναι γυναίκα… συμπεριφοράς γνωσιακή κέντρο φοβίες αναλυτική διάχυτη κατάθλιψη αυτογνωσία Ακρόπολη προσέγγιση αναπτυξιακή συμβουλευτική ψυχολόγος βουλιμία θανάτου χαμηλή συναισθήματα διάσχιση συνεδρίες γονέων κενό Αθήνα ψυχολογία σχέσεις ψυχοθεραπεία ψυχοθεραπείας ανορεξία ραντεβού δυσκολίες διαταραχή μετρό ψυχοθεραπεύτρια πανικού εγκατάλειψη κρίσεις ψυχολόγοι αυτοεκτίμηση ψυχοθεραπευτής άγχος αυτοπραγμάτωση νευρική φαντασιώσεις φόβος προβλήματα Όταν γυναίκα γίνεται μαμά και όταν μαμά παύει είναι γυναίκα… γονέων φόβος αυτογνωσία Αθήνα κενό φοβίες διάχυτη συμβουλευτική μετρό αναπτυξιακή εγκατάλειψη κρίσεις προσέγγιση αυτοπραγμάτωση χαμηλή αυτοεκτίμηση ψυχολόγος ψυχοθεραπείας δυσκολίες ψυχοθεραπευτής γνωσιακή άγχος νευρική διαταραχή συνεδρίες ραντεβού κατάθλιψη θανάτου φαντασιώσεις αναλυτική διάσχιση πανικού κέντρο ψυχολογία συναισθήματα βουλιμία Ακρόπολη σχέσεις ψυχολόγοι συμπεριφοράς ψυχοθεραπεία ανορεξία ψυχοθεραπεύτρια προβλήματα Όταν γυναίκα γίνεται μαμά και όταν μαμά παύει είναι γυναίκα… συμπεριφοράς άγχος ψυχολόγοι φοβίες εγκατάλειψη χαμηλή ανορεξία κρίσεις διάσχιση κατάθλιψη διαταραχή γονέων κενό μετρό κέντρο αυτοεκτίμηση ψυχοθεραπευτής νευρική ψυχοθεραπεία φόβος Ακρόπολη αναπτυξιακή συμβουλευτική ψυχολόγος φαντασιώσεις προβλήματα συναισθήματα Αθήνα διάχυτη αυτοπραγμάτωση ψυχοθεραπείας αυτογνωσία ραντεβού δυσκολίες βουλιμία συνεδρίες αναλυτική θανάτου ψυχολογία γνωσιακή ψυχοθεραπεύτρια προσέγγιση σχέσεις πανικού Όταν γυναίκα γίνεται μαμά και όταν μαμά παύει είναι γυναίκα… θανάτου αυτογνωσία χαμηλή ψυχολογία αναλυτική γονέων κέντρο ψυχολόγοι γνωσιακή ψυχοθεραπεύτρια ραντεβού άγχος πανικού Ακρόπολη φόβος συνεδρίες προβλήματα κρίσεις διαταραχή αυτοπραγμάτωση φαντασιώσεις διάσχιση εγκατάλειψη κενό ψυχολόγος αυτοεκτίμηση ψυχοθεραπείας συμβουλευτική συναισθήματα δυσκολίες βουλιμία φοβίες ψυχοθεραπευτής προσέγγιση διάχυτη ανορεξία Αθήνα συμπεριφοράς σχέσεις ψυχοθεραπεία νευρική αναπτυξιακή κατάθλιψη μετρό Όταν γυναίκα γίνεται μαμά και όταν μαμά παύει είναι γυναίκα… νευρική προβλήματα μετρό ψυχοθεραπεύτρια δυσκολίες ψυχοθεραπευτής γονέων κέντρο Αθήνα φοβίες αυτοπραγμάτωση ψυχοθεραπεία άγχος φόβος γνωσιακή ψυχολογία χαμηλή ψυχολόγος διαταραχή ψυχολόγοι συνεδρίες αναπτυξιακή ραντεβού αναλυτική Ακρόπολη διάσχιση θανάτου ανορεξία διάχυτη κενό αυτοεκτίμηση κατάθλιψη κρίσεις σχέσεις προσέγγιση βουλιμία πανικού εγκατάλειψη αυτογνωσία ψυχοθεραπείας φαντασιώσεις συναισθήματα συμπεριφοράς συμβουλευτική