Ο καθένας από τους δύο γονείς παίζει σημαντικό και διαφορετικό ρόλο στην διαμόρφωση της ταυτότητας του παιδιού. Το φύλο του γονέα του προσδίδει και διαφορετικό ρόλο. Ως προς την σεξουαλική μας ταυτότητα ο γονέας του ίδιου φύλου είναι αυτός που θα παίξει σημαντικό ρόλο ενώ ως προς την σεξουαλική μας διαφοροποίηση ο γονέας του αντίθετου φύλου παίζει καθοριστικό ρόλο. Το παιδί βλέπει τον εαυτό του στον γονέα του ίδιου φύλου, αυτόν θα μιμηθεί και θα έχει σαν πρότυπο διαμορφώνοντας έτσι την σεξουαλική του ταυτότητα.

Τι γίνεται όμως εάν ο γονέας του ίδιου φύλου είναι απορριπτικός ή απών;

Τότε η εικόνα που εισπράττει το παιδί δεν είναι θετική, επομένως το γεγονός ότι είναι άντρας ή γυναίκα δεν του αντλεί ικανοποίηση. Η έλλειψη επιβεβαίωσης από τον γονέα του ίδιου φύλου ή έστω από άλλη μητρική ή πατρική φιγούρα θα οδηγήσει το παιδί να ντρέπεται για τον εαυτό του ή ακόμα και να τον μισεί. Το καθρέφτισμα που κάνει ο γονέας του ίδιου φύλου είναι σημαντικό για την αυτοεκτίμηση του παιδιού. Επομένως η ουσιαστικότερη βάση του παιδιού, η αγάπη για τον εαυτό γίνεται μέσα από το καθρέφτισμα. Και πράγματι είναι πολύ όμορφη η εικόνα της μητέρας να χτενίζει και να φτιάχνει τα μαλλιά της κόρης της που πολλές φορές συνοδεύεται και από το αντίστροφο, εκείνη την στιγμή η μητέρα θαυμάζει την κόρη της και η κόρη καμαρώνει που είναι γυναίκα σαν την μαμά! Αντίστοιχα υπάρχουν και κοινά βιώματα για τον πατέρα με τον γιό, που σαν δύο άντρες παλεύουν και παίζουν αγορίστικα παιχνίδια, επομένως ποιός μπορεί να πει ότι ο μπαμπάς δεν παίζει σημαντικό ρόλο; Πολλές φορές η παρουσία του ενός γονέα μπορεί να είναι αδύνατη λόγω διαζυγίου ή απώλειας, αυτό δεν σημαίνει ότι και μία άλλη μητρική ή πατρική φιγούρα δεν είναι σημαντική. Θα ήταν πολύ περιοριστικό και μη ρεαλιστικό να λέγαμε ότι μόνο οι φυσικοί γονείς μπορούν να ικανοποιήσουν τις ψυχολογικές ανάγκες του παιδιού πολλές φορές γιαγιάδες και παππούδες αναλαμβάνουν αυτόν τον ρόλο καθώς οι γονείς δουλεύουν πολλές ώρες. Ουσιαστικά για να ικανοποιήσει το παιδί την ανάγκη της ταύτισης θα πρέπει να βρίσκεται σε επαφή με την αντρική και την γυναικεία φιγούρα.

Ο γονέας του αντίθετου φύλου είναι αυτός που βοηθάει το παιδί να συνειδητοποιήσει την διαφορά των δύο φύλων και άρα και την διαφοροποίησή του από το αντίθετο φύλο.  Οι ερωτικές φαντασιώσεις και ή ιδιαίτερα ερωτική σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ γιου και μητέρας και κόρης με πατέρα στα 3 με 4 χρόνια του παιδιού είναι το γνωστό Οιδιπόδειο και αντίστοιχα σύμπλεγμα της Ηλέκτρας. Tα συμπλέγματα αυτά είναι μια φυσιολογική αναπτυξιακή εξέλιξη, αρκεί να υπάρξει και η λύση του. Στις οικογένειες που παραδοσιακά ο πατέρας είναι απών και η μητέρα σπίτι τα αγόρια απασχολούνται από μια πληγή στην ταυτότητά τους λόγω απουσίας αντρικού προτύπου ενώ οι σχέσεις με τις γυναίκες είναι πιο εύκολες λόγω της σταθερής παρουσία της μητέρας. Ενώ για τα κορίτσια είναι διαφορετικά, ο άντρας δεν υπήρξε σταθερά στη ζωή τους και η αναζήτηση ενός άντρα που θα είναι εκεί γι αυτές είναι σημαντική, ενώ η σχέση με τις φίλες είναι πιο εύκολη και δεδομένη.

Η συνειδητοποίηση του φύλου από το παιδί είναι ένα δεύτερο σημαντικό στάδιο μετά από την διαχωρισμό του από την μητέρα στην βρεφική ηλικία. Η συνειδητοποίηση του φύλου του μειώνει την παντοδυναμία και του δημιουργεί την ανάγκη της ταύτισης με το ίδιο φύλο και την υπεράσπισής του. Η σωστή διαφοροποίηση θα βοηθήσει το άτομο να εκτιμήσει τις ομοιότητες και τις διαφορές των δυο φύλων και θα τον οδηγήσει στην αναζήτηση της πληρότητας μέσα από την σχέση του με το άλλο φύλο μέσω του έρωτα.