Φταίω Εγώ – Φταίνε Αυτοί…

Η κρίση, η οποία ταλανίζει τα τελευταία χρόνια τη χώρα μας, έχει επιφέρει ριζικές αλλαγές τόσο στον οικονομικό όσο και στον κοινωνικό τομέα. Το βασικό χαρακτηριστικό αυτής της αλλαγής αποτελεί η ραγδαία αύξηση της ανεργίας η οποία και αποτελεί μια κοινωνικοοικονομική συνέπεια της κρίσης. Σύμφωνα με τους κοινωνιολόγους, η ανεργία αποτελεί ένα κοινωνικό πρόβλημα το οποίο δύναται να συσχετιστεί με άλλα προβλήματα τα οποία πλέον αποκτούν κοινωνικό χαρακτήρα. Ένα από αυτά είναι η αυτοκτονία, η οποία μέχρι πρότινος εθεωρείτο αμιγώς ψυχοπαθολογικό πρόβλημα.

Σύμφωνα με έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί για το φαινόμενο της αυτοκτονίας , έχει παρατηρηθεί ότι τα ποσοστά των αυτοκτονιών παραμένουν σταθερά για μια κοινωνία ή μια ομάδα. Αυτό λοιπόν μας κάνει να πιστεύουμε ότι υπάρχουν κάποιοι εξωτερικοί (κοινωνικοί) παράγοντες οι οποίοι ωθούν τα άτομα στη πράξη της αυτοκτονίας. Αξίζει να αναφέρουμε ότι οι ψυχολογικοί λόγοι δύνανται να ερμηνεύουν γιατί ένα άτομο προβαίνει στην πράξη της αυτοκτονίας. Ωστόσο, δεν μπορούν να ερμηνεύσουν τη σταθερότητα των ποσοστών των αυτοκτονιών συνολικά σε μια δεδομένη κοινωνία γεγονός που αποτελεί αρμοδιότητα των κοινωνιολόγων. Σύμφωνα με έρευνες που έγιναν στην Ευρώπη, έχει παρατηρηθεί ότι για κάθε αύξηση 1% στην ανεργία, υπάρχει αύξηση 0,8 % στις αυτοκτονίες. Επιπλέον υπάρχουν και άλλοι λόγοι οι οποίοι συνδέονται με τους κοινωνικούς όπως είναι οι περιβαλλοντικοί. Για παράδειγμα , στη Σκανδιναβία υπάρχουν αρκετά υψηλά ποσοστά αυτοκτονιών τα οποία τείνουν να οφείλονται στο κλίμα.

Σύμφωνα με τους κοινωνιολόγους, οι κοινωνικές τάσεις παρασύρουν τα άτομα στην αυτοκτονία. Οι βασικοί παράγοντες που επηρεάζουν την κατάσταση αυτή είναι η κοινωνική ενσωμάτωση δηλαδή ο βαθμός στον οποίο τα άτομα αισθάνονται ότι ανήκουν στη κοινωνία καθώς και η ρύθμιση , δηλαδή ο βαθμός στον οποίο οι πράξεις των ατόμων βρίσκονται υπό τον έλεγχο ηθικών κανόνων και αξιών. Στηριζόμενοι λοιπόν στους παραπάνω παράγοντες , διακρίνουμε τους τέσσερις τύπους αυτοκτονίας.

Όσον αφορά το βαθμό ενσωμάτωσης των ανθρώπων, διακρίνουμε την εγωιστική και την αλτρουιστική αυτοκτονία. Στην εγωιστική αυτοκτονία, τα άτομα έχουν ελάχιστους δεσμούς με το κοινωνικό σύνολο και δεν λαμβάνουν καμία υποστήριξη ή καθοδήγηση από αυτό. Στις κοινωνίες στις οποίες έχουμε αυτό τον τύπο αυτοκτονίας υπάρχουν πολλοί χαλαροί κοινωνικοί δεσμοί διότι δίνεται μεγάλη σημασία στα ατομικά δικαιώματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι εργένηδες οι οποίοι είναι πιο ευάλωτοι σε αυτόν τον τύπο αυτοκτονίας συγκριτικά με τους παντρεμένους. Στη συνέχεια, στην αλτρουιστική αυτοκτονία τα άτομα έχουν χάσει την ατομικότητά τους και εμφανίζεται υψηλό ποσοστό ενσωμάτωσης στο κοινωνικό σύνολο. Στις κοινωνίες αυτές, προτεραιότητα έχουν οι συνολικές κοινωνικές ανάγκες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι καμικάζι της Ιαπωνίας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Όσον αφορά το βαθμό ρύθμισης, διακρίνουμε την φαταλιστική και την ανομική αυτοκτονία. Στη φαταλιστική αυτοκτονία , τα άτομα διακατέχονται από υπερβολική ρύθμιση της ζωής τους από τους κοινωνικούς κανόνες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα σύμφωνα με τον Durkheim, αποτελεί η αυτοκτονία φυλακισμένων οι οποίοι προτίμησαν να αυτοκτονήσουν παρά να υπόκεινται σ αυτό το βάρβαρο καθεστώς που επικρατεί στις φυλακές. Τέλος, στην ανομική αυτοκτονία , οι κοινωνίες έχουν ένα ελλιπές σύστημα κοινωνικών κανόνων και αξιών. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να επικρατεί μια κατάσταση ανομίας η οποία και ωθεί τα άτομα στην αυτοκτονία.

Κλείνοντας , αξίζει να αναφέρω ότι οι περισσότερες αυτοκτονίες που διαπράττονται στην Ελλάδα την περίοδο αυτή, σχετίζονται με την ανομική αυτοκτονία λόγω των άσχημων οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών που επικρατούν. Οι κοινωνικοί και ηθικοί κανόνες είναι συγκεχυμένοι και ασαφείς. Οι εν δυνάμει αυτόχειρες δεν αισθάνονται καμία οικονομική ή κοινωνική υποστήριξη από το περιβάλλον τους και έτσι αποκτούν αυτοκτονικές τάσεις.

Χρήστος Θεοδωρόπουλος – Κοινωνιολόγος

Φταίω Εγώ – Φταίνε Αυτοί… πανικού προβλήματα διάχυτη ψυχοθεραπεία ψυχολογία φοβίες συναισθήματα μετρό αυτογνωσία συμβουλευτική θανάτου σχέσεις εγκατάλειψη ραντεβού αυτοπραγμάτωση κενό ψυχοθεραπείας φαντασιώσεις προσέγγιση βουλιμία Ακρόπολη κατάθλιψη διαταραχή χαμηλή συνεδρίες αυτοεκτίμηση νευρική αναλυτική Αθήνα γνωσιακή φόβος ψυχοθεραπεύτρια ανορεξία κρίσεις δυσκολίες άγχος γονέων διάσχιση ψυχοθεραπευτής ψυχολόγοι ψυχολόγος συμπεριφοράς αναπτυξιακή κέντροΦταίω Εγώ – Φταίνε Αυτοί… ψυχοθεραπευτής ψυχολόγος αναπτυξιακή ψυχοθεραπεύτρια μετρό κρίσεις συνεδρίες προσέγγιση σχέσεις συναισθήματα φόβος κατάθλιψη ψυχολογία ψυχοθεραπείας εγκατάλειψη άγχος διάσχιση Ακρόπολη διάχυτη κέντρο φαντασιώσεις διαταραχή δυσκολίες ψυχοθεραπεία αυτογνωσία προβλήματα γονέων ανορεξία αυτοεκτίμηση αυτοπραγμάτωση πανικού αναλυτική Αθήνα νευρική γνωσιακή συμπεριφοράς ραντεβού συμβουλευτική κενό φοβίες βουλιμία θανάτου ψυχολόγοι χαμηλή Φταίω Εγώ – Φταίνε Αυτοί… κενό συναισθήματα Αθήνα αυτογνωσία αναλυτική αυτοπραγμάτωση ραντεβού αναπτυξιακή φαντασιώσεις βουλιμία δυσκολίες προσέγγιση συνεδρίες διάσχιση ψυχοθεραπεύτρια σχέσεις νευρική συμπεριφοράς κέντρο πανικού Ακρόπολη ψυχολόγοι διάχυτη ψυχοθεραπευτής διαταραχή αυτοεκτίμηση θανάτου γονέων φοβίες ψυχολόγος άγχος συμβουλευτική ψυχολογία προβλήματα φόβος κρίσεις γνωσιακή ψυχοθεραπεία ψυχοθεραπείας κατάθλιψη μετρό ανορεξία εγκατάλειψη χαμηλή Φταίω Εγώ – Φταίνε Αυτοί… ψυχολογία ψυχολόγοι φοβίες χαμηλή αυτοπραγμάτωση συναισθήματα διάσχιση αυτοεκτίμηση άγχος αναπτυξιακή πανικού Αθήνα φαντασιώσεις ψυχοθεραπεία ψυχολόγος νευρική φόβος εγκατάλειψη προβλήματα μετρό ψυχοθεραπείας συμπεριφοράς Ακρόπολη ψυχοθεραπεύτρια σχέσεις ανορεξία συμβουλευτική κενό αυτογνωσία διαταραχή κρίσεις κατάθλιψη προσέγγιση βουλιμία θανάτου γνωσιακή ψυχοθεραπευτής διάχυτη ραντεβού συνεδρίες γονέων αναλυτική κέντρο δυσκολίες Φταίω Εγώ – Φταίνε Αυτοί… ψυχοθεραπεύτρια ψυχολόγος ψυχολόγοι κατάθλιψη σχέσεις ψυχολογία φαντασιώσεις πανικού κέντρο ψυχοθεραπείας θανάτου γνωσιακή φοβίες άγχος ψυχοθεραπεία διαταραχή κενό ραντεβού προβλήματα εγκατάλειψη συμβουλευτική ψυχοθεραπευτής φόβος ανορεξία αυτοεκτίμηση συμπεριφοράς κρίσεις Ακρόπολη διάχυτη διάσχιση Αθήνα μετρό συναισθήματα προσέγγιση αυτοπραγμάτωση γονέων αυτογνωσία χαμηλή δυσκολίες βουλιμία συνεδρίες αναπτυξιακή νευρική αναλυτική