Φταίω Εγώ – Φταίνε Αυτοί…

Η κρίση, η οποία ταλανίζει τα τελευταία χρόνια τη χώρα μας, έχει επιφέρει ριζικές αλλαγές τόσο στον οικονομικό όσο και στον κοινωνικό τομέα. Το βασικό χαρακτηριστικό αυτής της αλλαγής αποτελεί η ραγδαία αύξηση της ανεργίας η οποία και αποτελεί μια κοινωνικοοικονομική συνέπεια της κρίσης. Σύμφωνα με τους κοινωνιολόγους, η ανεργία αποτελεί ένα κοινωνικό πρόβλημα το οποίο δύναται να συσχετιστεί με άλλα προβλήματα τα οποία πλέον αποκτούν κοινωνικό χαρακτήρα. Ένα από αυτά είναι η αυτοκτονία, η οποία μέχρι πρότινος εθεωρείτο αμιγώς ψυχοπαθολογικό πρόβλημα.

Σύμφωνα με έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί για το φαινόμενο της αυτοκτονίας , έχει παρατηρηθεί ότι τα ποσοστά των αυτοκτονιών παραμένουν σταθερά για μια κοινωνία ή μια ομάδα. Αυτό λοιπόν μας κάνει να πιστεύουμε ότι υπάρχουν κάποιοι εξωτερικοί (κοινωνικοί) παράγοντες οι οποίοι ωθούν τα άτομα στη πράξη της αυτοκτονίας. Αξίζει να αναφέρουμε ότι οι ψυχολογικοί λόγοι δύνανται να ερμηνεύουν γιατί ένα άτομο προβαίνει στην πράξη της αυτοκτονίας. Ωστόσο, δεν μπορούν να ερμηνεύσουν τη σταθερότητα των ποσοστών των αυτοκτονιών συνολικά σε μια δεδομένη κοινωνία γεγονός που αποτελεί αρμοδιότητα των κοινωνιολόγων. Σύμφωνα με έρευνες που έγιναν στην Ευρώπη, έχει παρατηρηθεί ότι για κάθε αύξηση 1% στην ανεργία, υπάρχει αύξηση 0,8 % στις αυτοκτονίες. Επιπλέον υπάρχουν και άλλοι λόγοι οι οποίοι συνδέονται με τους κοινωνικούς όπως είναι οι περιβαλλοντικοί. Για παράδειγμα , στη Σκανδιναβία υπάρχουν αρκετά υψηλά ποσοστά αυτοκτονιών τα οποία τείνουν να οφείλονται στο κλίμα.

Σύμφωνα με τους κοινωνιολόγους, οι κοινωνικές τάσεις παρασύρουν τα άτομα στην αυτοκτονία. Οι βασικοί παράγοντες που επηρεάζουν την κατάσταση αυτή είναι η κοινωνική ενσωμάτωση δηλαδή ο βαθμός στον οποίο τα άτομα αισθάνονται ότι ανήκουν στη κοινωνία καθώς και η ρύθμιση , δηλαδή ο βαθμός στον οποίο οι πράξεις των ατόμων βρίσκονται υπό τον έλεγχο ηθικών κανόνων και αξιών. Στηριζόμενοι λοιπόν στους παραπάνω παράγοντες , διακρίνουμε τους τέσσερις τύπους αυτοκτονίας.

Όσον αφορά το βαθμό ενσωμάτωσης των ανθρώπων, διακρίνουμε την εγωιστική και την αλτρουιστική αυτοκτονία. Στην εγωιστική αυτοκτονία, τα άτομα έχουν ελάχιστους δεσμούς με το κοινωνικό σύνολο και δεν λαμβάνουν καμία υποστήριξη ή καθοδήγηση από αυτό. Στις κοινωνίες στις οποίες έχουμε αυτό τον τύπο αυτοκτονίας υπάρχουν πολλοί χαλαροί κοινωνικοί δεσμοί διότι δίνεται μεγάλη σημασία στα ατομικά δικαιώματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι εργένηδες οι οποίοι είναι πιο ευάλωτοι σε αυτόν τον τύπο αυτοκτονίας συγκριτικά με τους παντρεμένους. Στη συνέχεια, στην αλτρουιστική αυτοκτονία τα άτομα έχουν χάσει την ατομικότητά τους και εμφανίζεται υψηλό ποσοστό ενσωμάτωσης στο κοινωνικό σύνολο. Στις κοινωνίες αυτές, προτεραιότητα έχουν οι συνολικές κοινωνικές ανάγκες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι καμικάζι της Ιαπωνίας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Όσον αφορά το βαθμό ρύθμισης, διακρίνουμε την φαταλιστική και την ανομική αυτοκτονία. Στη φαταλιστική αυτοκτονία , τα άτομα διακατέχονται από υπερβολική ρύθμιση της ζωής τους από τους κοινωνικούς κανόνες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα σύμφωνα με τον Durkheim, αποτελεί η αυτοκτονία φυλακισμένων οι οποίοι προτίμησαν να αυτοκτονήσουν παρά να υπόκεινται σ αυτό το βάρβαρο καθεστώς που επικρατεί στις φυλακές. Τέλος, στην ανομική αυτοκτονία , οι κοινωνίες έχουν ένα ελλιπές σύστημα κοινωνικών κανόνων και αξιών. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να επικρατεί μια κατάσταση ανομίας η οποία και ωθεί τα άτομα στην αυτοκτονία.

Κλείνοντας , αξίζει να αναφέρω ότι οι περισσότερες αυτοκτονίες που διαπράττονται στην Ελλάδα την περίοδο αυτή, σχετίζονται με την ανομική αυτοκτονία λόγω των άσχημων οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών που επικρατούν. Οι κοινωνικοί και ηθικοί κανόνες είναι συγκεχυμένοι και ασαφείς. Οι εν δυνάμει αυτόχειρες δεν αισθάνονται καμία οικονομική ή κοινωνική υποστήριξη από το περιβάλλον τους και έτσι αποκτούν αυτοκτονικές τάσεις.

Χρήστος Θεοδωρόπουλος – Κοινωνιολόγος

Φταίω Εγώ – Φταίνε Αυτοί… αυτοπραγμάτωση συμβουλευτική κέντρο γνωσιακή προβλήματα διάσχιση μετρό κρίσεις σχέσεις κενό αναλυτική συμπεριφοράς αυτοεκτίμηση ανορεξία βουλιμία φόβος γονέων Αθήνα διάχυτη συναισθήματα διαταραχή ψυχοθεραπείας εγκατάλειψη κατάθλιψη προσέγγιση θανάτου πανικού ψυχοθεραπεύτρια Ακρόπολη αυτογνωσία άγχος χαμηλή φοβίες νευρική ψυχοθεραπεία ραντεβού αναπτυξιακή ψυχοθεραπευτής φαντασιώσεις ψυχολόγοι ψυχολόγος συνεδρίες ψυχολογία δυσκολίεςΦταίω Εγώ – Φταίνε Αυτοί… κρίσεις ψυχολογία αυτοπραγμάτωση θανάτου αυτοεκτίμηση κέντρο ψυχοθεραπεία ψυχολόγοι γονέων πανικού διαταραχή άγχος κατάθλιψη φοβίες συνεδρίες μετρό σχέσεις αναπτυξιακή δυσκολίες χαμηλή αναλυτική ψυχοθεραπείας συναισθήματα νευρική βουλιμία Ακρόπολη ψυχοθεραπεύτρια φαντασιώσεις κενό εγκατάλειψη συμβουλευτική ψυχολόγος ραντεβού διάσχιση ανορεξία προσέγγιση γνωσιακή Αθήνα προβλήματα ψυχοθεραπευτής αυτογνωσία διάχυτη φόβος συμπεριφοράς Φταίω Εγώ – Φταίνε Αυτοί… γονέων ραντεβού αυτοπραγμάτωση συναισθήματα ψυχοθεραπευτής βουλιμία κατάθλιψη Ακρόπολη ψυχοθεραπεία διάχυτη γνωσιακή κέντρο συμπεριφοράς προβλήματα αναπτυξιακή νευρική ψυχολογία ψυχολόγοι ψυχοθεραπείας ψυχοθεραπεύτρια εγκατάλειψη φαντασιώσεις χαμηλή φόβος αναλυτική θανάτου κενό μετρό αυτογνωσία κρίσεις ανορεξία προσέγγιση διαταραχή συνεδρίες σχέσεις Αθήνα άγχος ψυχολόγος πανικού φοβίες αυτοεκτίμηση διάσχιση δυσκολίες συμβουλευτική Φταίω Εγώ – Φταίνε Αυτοί… κενό Αθήνα ψυχολογία αυτοπραγμάτωση δυσκολίες αναπτυξιακή ψυχοθεραπευτής ψυχοθεραπεύτρια κατάθλιψη διάχυτη ψυχολόγος φαντασιώσεις φόβος διάσχιση πανικού μετρό συνεδρίες βουλιμία ψυχοθεραπείας ραντεβού Ακρόπολη συμπεριφοράς χαμηλή διαταραχή θανάτου συμβουλευτική προσέγγιση γονέων κέντρο αυτογνωσία προβλήματα συναισθήματα αναλυτική εγκατάλειψη άγχος αυτοεκτίμηση σχέσεις ανορεξία νευρική ψυχολόγοι ψυχοθεραπεία φοβίες κρίσεις γνωσιακή