Η ψυχοθεραπεία είναι μια συνεργατική θεραπεία που βασίζεται στη σχέση μεταξύ ενός ατόμου και ενός ψυχολόγου. Βασισμένη στο διάλογο, παρέχει ένα υποστηρικτικό περιβάλλον που σας επιτρέπει να μιλάτε ανοιχτά με κάποιον που είναι αντικειμενικός, ουδέτερος και μη επικριτικός. Εσείς και ο ψυχολόγος σας θα συνεργαστείτε για να προσδιορίσετε και να αλλάξετε τα πρότυπα σκέψης και συμπεριφοράς που σας κρατούν πίσω από το να αισθάνεστε καλύτερα.

American Psychological Association (APA)

Δεν χρειάζονται  επιστημονικοφανή λόγια για να εξηγήσει κανείς τι είναι η ψυχοθεραπεία. Αν ρωτήσουμε κάποιον που φτιάχνει ποδήλατα, τι είναι το ποδήλατο, ενδέχεται να μας κουράσει με τις τεχνικές λεπτομέρειες και να χάσουμε το νόημα, ενώ αν ρωτήσουμε απλά έναν ποδηλάτη, θα μας εξηγήσει την αίσθηση ελευθερίας που του δίνει το ποδήλατο καθώς ο πρωινός αέρας χαϊδεύει το πρόσωπο του.

Παρακάτω λοιπόν θα εξηγήσω συμβολικά τι είναι η ψυχοθεραπεία.

Όλοι γεννιόμαστε σε μία οικογένεια. Ας φανταστούμε λοιπόν πως όταν είμαστε βρέφη, είμαστε σαν ένα κουτάκι άδειο εσωτερικά, αδιαμόρφωτο. Λόγω και του βιολογικού – γενετικού παράγοντα τα κουτάκια διαφέρουν μεταξύ τους από την γέννηση. Στην αρχή, το κουτάκι είναι tabula rasa, το οποίο όμως, με το πέρασμα των χρόνων γεμίζει τοίχους και τειχάκια.

Κάποιοι, έχουν δομημένα και λειτουργικά κουτάκια, ενώ σε κάποιων υπάρχει ακαταστασία και μερικά αδιέξοδα, ενώ άλλοι έχουν χαοτικά κουτάκια με πολλούς τοίχους και αδιέξοδα. Μερικοί, ίσως οι περισσότεροι από εμάς, νιώθουμε το κουτάκι μας σαν λαβύρινθο. Τα τειχάκια δημιουργούνται από το περιβάλλον που μεγαλώνουμε, όπως δυστυχώς και τα αδιέξοδα. Όταν αρχίσουμε – όντας ενήλικες πλέον – να κουτουλάμε στους τείχους και να καταλήγουμε σε αδιέξοδα, έχουμε την επιλογή να αναδιαμορφώσουμε το κουτάκι μας.

Έτσι λοιπόν κάποιοι, με πονοκέφαλο από τις κουτουλιές, επισκέπτονται ψυχοθεραπευτή, άλλοι πάλι μέσα στον λαβύρινθό τους προσπαθούν να προσανατολιστούν, ενώ άλλοι έχουν μεν πονοκέφαλο αλλά η αλλαγή φαντάζει δύσκολη.

Για να βγει κανείς από τον λαβύρινθο, πρέπει πρώτα να κατανοήσει το πώς είναι δομημένος και γιατί. Θα συναντήσει βελάκια προς δύο διαφορετικές κατευθύνσεις που οδηγούν σε αδιέξοδο, άλλα βελάκια που διαγράφουν κυκλική πορεία και οδηγούν σε φαύλους κύκλους. Ο θεραπευμένος θα αναδιατυπώσει την όλη δόμηση του λαβυρίνθου του, θα αναγνωρίσει τα δυσλειτουργικά τειχάκια και βελάκια αλλά και τι εξυπηρετούσαν αυτά και θα αναθεωρήσει ποια θέλουν γκρέμισμα και ποια όχι,  ώστε να γίνει η ζωή του πιο εύκολη για αλλαγή.

Ο θεραπευτής, είναι ο συνοδοιπόρος σε αυτή την διαδικασία και η πυξίδα, όχι η πατερίτσα. Όταν η θεραπεία τελειώσει, ο θεραπευτής  γίνεται η εσωτερική φωνή που βοηθάει τον θεραπευόμενο στον προσανατολισμό του, ο οποίος έχει κερδίσει την επίγνωση, την αυτογνωσία και γνωρίζει πώς να φροντίζει το κουτάκι του ώστε να μην ξαναγίνει λαβύρινθος.

Η Αναδιατύπωση, η Αναγνώριση και η Αναθεώρηση  (Reformulation – Recognition – Revision) είναι τα τρία Rs της Γνωσιακής Αναλυτικής Θεραπείας (Cognitive Analytic Therapy –  CAT).  Η όλη πορεία μέχρι την αλλαγή δεν είναι εύκολη, κάποιες φορές θα κάνουμε και πίσω βήματα, κάποιες ίσως χαθούμε, το μόνο σίγουρο είναι ότι χρειάζεται επιθυμία για αλλαγή και καλή σχέση μεταξύ θεραπευτή – θεραπευόμενου.

Λαβύρινθος

Πόρτα ποτέ δε θα υπάρξει. Κι είσαι μέσα
και το μέγαρο αγκαλιάζει το σύμπαν
δεν έχει ούτε μπρος ούτε πίσω όψη
ούτε περίβολο ούτε κέντρο μυστικό.
Μην ελπίζεις πως ο απέραντος δρόμος
που πάλι διακλαδίζεται σ’ άλλον,
που πάλι διακλαδίζεται σ’ άλλον,
κάπου τελειώνει. Το ριζικό σου αλύγιστο
σαν τον κριτή σου. Μην περιμένεις να σου ορμήσει
ο ταύρος που είναι άνθρωπος κι η αλλόκοτη,
πολύμορφη όψη του σκορπάει τον τρόμο
μέσα σ’ αυτό το μπερδεμένο πέτρινο κουβάρι.
Δεν υπάρχει. Να μην ελπίζεις ούτε καν
μέσ’ απ’ το φοβερό σκοτάδι να φανεί το τέρας.

Jorge Luis Borges